Waarom we in Nederland wéér rijker zijn geworden, maar niet gelukkiger
In het kort:
Inkomen stijgt, sociale cohesie daalt: Het besteedbare inkomen van Nederlanders neemt toe en werkloosheid daalt, maar stedelingen hebben minder sociaal contact en doen minder aan vrijwilligerswerk.
Landelijke gebieden doen het beter: Brede welvaart scoort hoger in landelijke regio's, met hogere levensverwachting en grotere vermogens dan in stedelijke gebieden.
Uitdagingen blijven: Problematische schulden en afstanden tot voorzieningen groeien in veel gemeenten, terwijl de sociale tevredenheid in stedelijke gebieden achterblijft.
Vandaag presenteerde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) de Regionale Monitor Brede Welvaart 2024, een jaarlijkse analyse van de welvaart en het welzijn in Nederlandse gemeenten. De resultaten tonen aan dat, hoewel het besteedbare inkomen stijgt en de werkloosheid daalt, de sociale cohesie en tevredenheid in stedelijke gebieden verder achterblijven.
Stijgende inkomens en dalende werkloosheid
Het rapport meldt een stijging van het mediane besteedbare inkomen in vrijwel alle gemeenten. Daarnaast is de werkloosheid fors afgenomen: in 2024 ligt het landelijk gemiddelde op 3,2%, een daling van 0,6 procentpunt ten opzichte van vorig jaar. Ook neemt de nettoarbeidsparticipatie toe, en groeit het aantal inwoners met minimaal een startkwalificatie (HAVO, VWO, of MBO niveau 2), allemaal positieve cijfers dus!
In harde cijfers: betekent dit:
Mediane besteedbare inkomen: +4,1% (2024 vs. 2023).
Werkloosheid: van 3,8% naar 3,2%.
Startkwalificaties: +2,5% (landelijk gemiddelde).
Sterke verschillen tussen stedelijke en landelijke gebieden
Het CBS laat in het rapport ook zien dat de brede welvaart gemiddeld hoger ligt in landelijke regio’s zoals delen van Overijssel, de provincie Utrecht en de Metropoolregio Eindhoven. Hier hebben mensen vaak grotere vermogens en een betere levensverwachting.
Dit zie je mooi in het plaatje hieronder:
Levensverwachting: In Overijssel ligt deze gemiddeld 82,6 jaar, terwijl dit in het noordoosten van Groningen en Drenthe slechts 80,4 jaar is.
Gemiddeld vermogen per huishouden: €104.000 in Overijssel vs. €34.000 in het noordoosten van Groningen (felrood op de kaart).
In sterk stedelijke gebieden, waaronder Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, scoren bewoners slechter op veel belangrijke indicatoren. Vooral sociale indicatoren zoals contact met buren en vrijwilligerswerk laten een duidelijke daling zien:
Vrijwilligerswerk: -8% in stedelijke gebieden (2024 vs. 2023).
Sociale tevredenheid: Slechts 62% van de stedelingen geeft aan tevreden te zijn met hun sociale leven, tegenover 76% in landelijke gebieden.
Problematische schulden en voorzieningen blijven uitdaging
Hoewel de brede welvaart in veel opzichten stijgt, zijn er dus ook zorgpunten. Het percentage huishoudens met problematische schulden is gestegen naar 7,8% van de bevolking, een stijging van 0,9 procentpunt ten opzichte van 2023. Vooral in sterk verstedelijkte gemeenten zoals Rotterdam, Den Haag en Amsterdam is dit een groeiend probleem.
Daarnaast groeien de afstanden tot voorzieningen in veel gemeenten:
Gemiddelde afstand tot voorzieningen: +6,4% (2024 vs. 2023), met name in krimpregio's zoals Noordoost-Groningen en delen van Zeeland.
Brede welvaart ‘later’: een gemengd beeld
Het CBS kijkt niet alleen naar de huidige generatie, maar ook naar kansen voor de toekomst. Positief hierin is volgens het CBS dat particuliere zonne-energie-installaties met 14% zijn toegenomen en de broeikasgasemissies per inwoner met 5% zijn afgenomen. Toch scoren veel stedelijke regio’s slecht op sociaal kapitaal, natuur en vertrouwen in instituties.
Zonne-energie per huishouden: +14% (landelijk).
Vertrouwen in instituties: Stedelijke gebieden scoren 12% lager dan landelijke regio’s.
Nederland wordt dus nog steeds welvarender als gemiddelde, maar de verdeling van deze welvaart blijft ongelijk. Terwijl landelijke regio’s in sommige delen van Nederland sterk profiteren van hogere vermogens en betere sociale cohesie, kampen stedelijke gebieden met grotere uitdagingen op sociaal gebied. De stijgende inkomens en dalende werkloosheid zijn bemoedigend, maar het CBS waarschuwt hiermee dat brede welvaart meer is dan geld alleen.
De kern van het rapport lijkt dan ook dat als we met zijn allen meer zouden focussen op sociale contacten, waar het geluk uiteindelijk voornamelijk vandaan komt, en toegang tot voorzieningen, we de welvaart in Nederland écht kunnen verbeteren.
Comentarios