23 sep. 2023

Waarom méér werken minder loont

In het kort:

Voor sommige huishoudens in Nederland loont het nauwelijks om meer te gaan werken, omdat de marginale druk extreem hoog is. Dit betekent dat van elke extra verdiende euro slechts een klein bedrag overblijft.
De marginale druk wordt bepaald door factoren zoals belastingtarieven, toeslagen en inkomensafhankelijke kortingen. Wanneer het inkomen stijgt, dalen de toeslagen en kortingen, waardoor het netto inkomen niet evenredig toeneemt.
Dit systeem kan leiden tot situaties waarin mensen die meer gaan werken uiteindelijk minder overhouden, wat een ontmoedigend effect heeft op arbeidsmotivatie.

Waarom meer werken soms minder loont

Het is een vraag die velen in Nederland bezighoudt: waarom zou je meer gaan werken als het betekent dat je uiteindelijk maar een klein deel van je extra verdiensten overhoudt, of er zelfs op achteruit gaat? Dit schijnbare dilemma heeft te maken met wat bekend staat als de "marginale druk," en het heeft geleid tot zorgen bij politici en experts in Den Haag. Nederland is namelijk het land met het hoogste percentage parttime werkenden in Europa, namelijk 45% van de werkenden mensen werkt parttime. Dit komt voornamelijk door het bovenstaande fenomeen.

Wat is marginale druk?

Marginale druk verwijst naar het percentage van elke extra verdiende euro dat daadwerkelijk wordt ontvangen als netto inkomen. In Nederland zijn de belastingtarieven voor inkomsten uit werk relatief hoog, variërend van 37 procent voor de meeste werknemers tot 49,5 procent voor de hoogste inkomens. Echter, het probleem ligt niet alleen in deze belastingtarieven.

Toeslagen en inkomensafhankelijke voordelen

Marginale druk wordt bepaald door een complexe mix van factoren, waaronder toeslagen zoals huurtoeslag, zorgtoeslag, kinderopvangtoeslag en inkomensafhankelijke belastingkortingen. Het probleem ontstaat omdat al deze toeslagen en voordelen afhankelijk zijn van je inkomen. Wanneer je meer verdient, neemt de overheid aan dat je minder ondersteuning nodig hebt.

Het probleem voor sommige huishoudens

Het resultaat van dit systeem is dat sommige huishoudens, vooral die met lage inkomens en kinderen in huurhuizen, in een situatie terechtkomen waarin meer werken nauwelijks financieel voordeel oplevert. Neem bijvoorbeeld een alleenstaande ouder met kinderen en een bruto jaarinkomen van 32.500 euro. Als deze ouder 10.000 euro extra verdient, blijft er slechts iets meer dan 1000 euro netto over. Dit komt door de afbouw van toeslagen.

De toeslagenval

De "toeslagenval" is het probleem dat hieraan ten grondslag ligt. Hoewel het systeem bedoeld is om mensen met lagere inkomens te ondersteunen, kan het ontmoedigend werken om meer te gaan werken als je ziet dat je netto inkomen nauwelijks stijgt of zelfs daalt. Dit heeft geleid tot kritiek vanuit verschillende politieke hoeken in Den Haag.

Mogelijke oplossingen

Het oplossen van dit probleem is echter niet eenvoudig. Het afschaffen van toeslagen zou deze huishoudens financieel hard treffen, aangezien ze afhankelijk zijn van deze steun. Het vertragen van de afbouw van toeslagen naarmate het inkomen stijgt, kan ook problemen veroorzaken, aangezien zelfs hogere inkomens dan recht kunnen hebben op toeslagen die ze misschien niet nodig hebben.

Kortom, het dilemma van de marginale druk in Nederland is complex en heeft geen gemakkelijke oplossing. Het is een kwestie die de aandacht trekt van beleidsmakers en experts in de hoop een evenwicht te vinden tussen het ondersteunen van lagere inkomens en het aanmoedigen van arbeidsparticipatie.