Trump dreigt openlijk met ontslag voorzitter Federal Reserve

In het kort:

• Trump bekritiseert Powell vanwege terughoudend rentebeleid te midden van stijgende importheffingen.

• De spanningen tussen Witte Huis en Fed nemen toe nu economische onzekerheid groeit.

• Discussie over onafhankelijkheid centrale bank laait op door mogelijk ontslag van Fed-voorzitter.

Terwijl president Donald Trump zijn handels- en tarievenbeleid met ongekende felheid doorvoert, botst hij met Jerome Powell, de voorzitter van de Federal Reserve (Fed), de Amerikaanse centrale bank.

De spanningen tussen het Witte Huis en de Fed zijn vrijdag verergert, met Trump die openlijk dreigt Powell te ontslaan en de onafhankelijkheid van de centrale bank in twijfel trekt. Deze confrontatie roept fundamentele vragen op over de rol van een onafhankelijke centrale bank en de risico’s van politieke inmenging in monetair beleid.

De aanval op de Fed

De relatie tussen Trump en Powell is al jaren gespannen. Op een persconferentie in het Oval Office op donderdag liet Trump geen ruimte voor nuance:

“Als ik wil dat hij vertrekt, is hij er snel uit, geloof me.”

Deze uitspraak volgde op een furieuze post op Truth Social, waarin Trump Powells “beëindiging” zo snel mogelijk wenste.

De aanleiding? Powells waarschuwing dat Trumps tarievenbeleid – met name de forse heffingen van 145% op Chinese importen en 10% op andere importen – waarschijnlijk zal leiden tot hogere inflatie en werkloosheid. Dit botst met Trumps stellige overtuiging dat zijn tarieven de Amerikaanse economie zullen versterken zonder prijsstijgingen voor consumenten.

Powell, die in 2018 door Trump zelf werd benoemd en in 2022 door president Joe Biden werd herbenoemd, heeft zich consequent onafhankelijk opgesteld. Tijdens een toespraak voor de Economic Club of Chicago benadrukte hij dat de Fed “alleen handelt in het belang van alle Amerikanen” en dat politieke druk geen rol speelt in zijn beslissingen. Hij wees erop dat de onzekerheid rond Trumps tarieven de Fed dwingt tot voorzichtigheid, met de beleidsrente momenteel stabiel tussen 4,25% en 4,5%. Deze terughoudendheid frustreert Trump, die aandringt op snelle renteverlagingen om de kosten voor lenen te verlagen en de aandelenmarkten te stimuleren.

Amerikaanse beleidsrente:

Bron: tradingeconomics

Het conflict

De kern van de onenigheid ligt in Trumps handelsbeleid. Sinds zijn aantreden in januari 2025 heeft hij een agressieve handelsoorlog ontketend, met als doel de Amerikaanse industrie te beschermen en banen terug te brengen. Deze aanpak heeft echter directe economische gevolgen. Powell waarschuwde dat de tarieven de inflatie kunnen aanwakkeren, omdat bedrijven de extra kosten waarschijnlijk doorberekenen aan consumenten. Bovendien dreigen de heffingen de economische groei te vertragen, een scenario dat economen “stagflatie” noemen: een giftige combinatie van stijgende prijzen en stagnerende groei.

Volgens een schatting van The Budget Lab aan Yale University kunnen de tarieven leiden tot een gemiddeld inkomensverlies van $4.900 per Amerikaans huishouden door hogere prijzen. Consumentenvertrouwen neemt af, bedrijven worstelen met het maken van budgetten en de angst voor een recessie groeit. Grote investeringsbanken zoals Goldman Sachs hebben hun prognoses voor een economische neergang naar boven bijgesteld.

Ondertussen houdt Trump vol dat zijn beleid zal leiden tot een wederopbloei van de Amerikaanse industrie, met nieuwe handelsdeals die de nadelen zullen compenseren.

Speculanten op Polymarket zien een reële kans op een recessie in 2025:

Bron: Polymarket

Powells analyse strookt met wat de meeste economen denken: tarieven verhogen de kosten voor import, wat prijsstijgingen in de hand werkt. Toch blijft Trump ervan overtuigd dat andere landen de rekening betalen. Zijn frustratie richt zich op Powell, die hij als zondebok lijkt te gebruiken voor mogelijke mislukkingen van zijn handelsstrategie.

De onafhankelijkheid van de Fed

De Federal Reserve, opgericht in 1913, is ontworpen om onafhankelijk te opereren van politieke invloeden. Haar mandaat is helder: prijsstabiliteit en maximale werkgelegenheid.

Deze onafhankelijkheid stelt de Fed in staat impopulaire beslissingen te nemen, zoals renteverhogingen om inflatie te beteugelen, zonder te buigen voor kortetermijnbelangen van politici. Trump ziet dit echter als een obstakel. Hij vergelijkt de Fed met centrale banken in andere landen, zoals de Europese Centrale Bank, die onlangs de rente voor de zevende keer in een jaar verlaagde, en vraagt zich af waarom Powell niet hetzelfde doet.

De dreiging om Powell te ontslaan is niet nieuw. Tijdens zijn eerste termijn overwoog Trump al om Powell te vervangen, maar werd hij tegengehouden door adviseurs die waarschuwden voor juridische en economische gevolgen. Een precedent uit 1935 beschermt bestuursleden van onafhankelijke agentschappen zoals de Fed tegen ontslag zonder gegronde reden, zoals wangedrag. Powell zelf heeft herhaaldelijk benadrukt dat hij niet kan worden ontslagen en van plan is zijn termijn, die loopt tot mei 2026, uit te dienen.

Toch onderzoekt het Witte Huis, onder leiding van economisch adviseur Kevin Hassett, manieren om Powell te verwijderen. Hassett, die tijdens Trumps eerste termijn nog waarschuwde dat het ontslaan van Powell de markten zou doen instorten, lijkt nu van koers te zijn veranderd. Hij suggereerde dat “nieuwe juridische analyses” mogelijk de weg vrijmaken voor Powells ontslag.

Economische stabiliteit

De strijd tussen Trump en Powell heeft verstrekkende gevolgen. Een onafhankelijke centrale bank is cruciaal voor het vertrouwen van investeerders en de stabiliteit van de financiële markten. Als Trump erin slaagt de Fed te politiseren – door Powell te ontslaan of door aanhoudende druk – dreigt chaos op de markten. Senator Elizabeth Warren, een prominente Democraat, waarschuwde: “Als voorzitter Powell door de president kan worden ontslagen, zal dat de Amerikaanse markten doen instorten.” Ze benadrukte dat de kracht van het Amerikaanse financiële systeem ligt in de onafhankelijkheid van zijn instituties.

Powells staat van dienst biedt weinig aanleiding voor Trumps kritiek. Hij leidde de Fed door de turbulente jaren van de coronapandemie en bracht de inflatie terug van een piek van 9,1% in 2022 naar 2,4% vandaag, zonder massale werkloosheid te veroorzaken – een prestatie die velen voor onmogelijk hielden.

De vraag is hoe ver Trump zal gaan. Hoewel hij wordt afgeremd door adviseurs zoals minister van Financiën Scott Bessent, die het monetaire beleid omschreef als een “juwelenkistje dat bewaard moet blijven”, is zijn nieuwe kabinet gevuld met loyalisten die minder geneigd zijn hem te temperen. Een lopende zaak bij het Hooggerechtshof, die de ontslagbescherming van onafhankelijke agentschappen ter discussie stelt, zou Trump juridische munitie kunnen geven.

Voorlopig houdt Powell voet bij stuk, gesteund door een lange traditie van centrale bankiers die politieke stormen hebben doorstaan.