Productiviteitscrisis? Nederland verliest snel terrein binnen de Eurozone
In het kort:
In februari 2024 is de werkloosheid in Nederland opgelopen naar 379.000 mensen, het hoogste aantal in bijna anderhalf jaar, met een sterke stijging onder jongeren.
Het aantal WW-uitkeringen is voor de vijfde maand op rij toegenomen tot 173.700, een stijging van 4% ten opzichte van januari.
Ondanks de toename in werkloosheid en WW-uitkeringen, blijft de arbeidsmarkt krap, met volop kansen voor werkloos geworden mensen om weer aan de slag te gaan.
In februari 2024 verdikten deze wolken zich aanzienlijk boven Nederland, waarbij de werkloosheid steeg naar een piek die we bijna anderhalf jaar niet hebben gezien. Met 379.000 mensen zonder werk staat de arbeidsmarkt onder druk, een reflectie van een economie die piept en kraakt onder diverse spanningen.
Jongeren het hardst geraakt
Vooral jongeren voelen de impact van de huidige economische turbulentie. Met een werkloosheidspercentage die een sprong zag van 8,2% naar 8,7% in februari onder 15- tot 25-jarigen, staat deze groep op een kruispunt van onzekerheid. De cijfers tonen aan dat, terwijl de jongeren de toekomst in handen hebben, die toekomst momenteel niet hand in hand lijkt te gaan met een groeiend aantal jongeren dat ook werkend is.
Toch werkte een aanzienlijk deel van de jongeren in Nederland, met 1,7 miljoen van de ruim twee miljoen jongeren die in 2023 enige vorm van betaalde arbeid verrichtten. Dit omvat niet alleen traditionele deeltijd- of voltijdbanen, maar ook bijbaantjes en betaalde stages.
WW-uitkeringen: een stijgende trend
Parallel aan de stijging in werkloosheid zien we ook een toename in het aantal WW-uitkeringen. Met een sprong van 4% in februari, tot een totaal van 173.700, is de trend duidelijk: meer mensen vallen terug op financiële steun van de overheid. Deze stijging, nu vijf maanden onafgebroken, is een symptoom van een arbeidsmarkt die de ogenschijnlijk economische achteruitgang aan den lijve ondervindt. Echter is het de vraag of er een tekort is aan banen, of er iets anders achter deze cijfers schuilt.
Ondanks deze sombere cijfers, is het namelijk niet al kommer en kwel. De arbeidsmarkt blijft, opmerkelijk genoeg, krap. Dit betekent dat er voor velen die recent hun baan hebben verloren, nog steeds kansen liggen om weer aan het werk te gaan. De vraag naar arbeid overstijgt nog steeds het aanbod, een lichtpuntje in de donkere wolken van de werkloosheidscijfers.
Werkloosheid in Europa historisch laag
Terwijl de werkloosheidscijfers in Europa juist een historisch laagtepunt bereiken, duikt een schaduw op de achtergrond die de concurrentiekracht van Nederland binnen de eurozone betreft. Een recent rapport van het economisch bureau van ING luidt de alarmbel over de gestage erosie van Nederlandse concurrentievoordelen in arbeid.
De arbeidskosten per geproduceerd product in Nederland behoren tot de snelst stijgende binnen de eurozone sinds de invoering van de euro. Dit fenomeen, gedreven door stagnerende productiviteitsgroei ondanks stijgende lonen, plaatst Nederland in een gevaarlijke positie als we het hebben over de handelspositie ten opzichte van de rest van Europa.
Zuid-Europa maakt een comeback
Intrigerend is de wederopstanding van Zuid-Europese economieën die jarenlang worstelden met hoge lonen en lage productiviteit. Deze landen, ooit de Achilleshiel van de eurozone, hebben aanzienlijke verbeteringen doorgevoerd. De loongroei is getemperd, terwijl de productiviteitsgroei een bescheiden voorsprong heeft genomen. Dit heeft geleid tot een herijking van de concurrentieverhoudingen binnen de eurozone, waarbij Zuid-Europa nu stappen zet richting een verbeterde marktpositie.
Nederlandse uitdagingen
Dit scenario zet Nederland voor een dubbele uitdaging. Enerzijds neemt de exportgroei af vergeleken met Zuid-Europese tegenhangers, wat wijst op een verminderde concurrentiekracht. Anderzijds wordt de arbeidsmarkt gekenmerkt door aanhoudende krapte, waardoor loonmatiging - een traditioneel instrument voor het behouden van concurrentiekracht - minder haalbaar lijkt. Deze situatie onderstreept de noodzaak voor Nederland om de productiviteitsgroei nieuw leven in te blazen, zonder te leunen op loonmatiging als enige middel.
Toekomstgerichte maatregelen
Volgens ING-econoom Bert Colijn vereist dit een meervoudige strategie. Investeringen in onderzoek en ontwikkeling, samen met een focus op fysiek, digitaal, en menselijk kapitaal, zijn cruciaal. Daarbij is het essentieel dat innovaties breed in de economie worden geadopteerd, om zo de algemene productiviteit te verhogen.
Dit vereist een zorgvuldig beleid dat niet alleen gericht is op de kortetermijnuitdagingen van arbeidskrapte, maar ook de langetermijnvisie voor ogen houdt om de Nederlandse economie competitief en veerkrachtig te houden.
De huidige situatie fungeert als een duidelijke waarschuwing voor Nederland. De noodzaak om competitief te blijven in een snel veranderend economisch landschap is duidelijker dan ooit. De verschuiving in concurrentiekracht ten gunste van Zuid-Europa dient als een herinnering dat economische voorsprong geen gegeven is, maar een dynamische status die voortdurende aandacht en aanpassing vereist. Het pad vooruit voor Nederland ligt in het versterken van de fundamenten die bijdragen aan duurzame groei en ontwikkeling, waarbij innovatie en productiviteit centraal staan.
Terwijl Nederland probeert te navigeren door de onstuimige wateren van de economie, met haar pieken en dalen, blijft de arbeidsmarkt een uitdaging, maar ook een baken van hoop voor velen. Ja, de werkloosheid is gestegen en de WW-uitkeringen nemen toe, maar de krapte op de markt biedt ook kansen. Voor mensen die bereid zijn weer te gaan werken liggen er op het moment veel kansen om weer aan de slag te gaan.
Heb je vragen of opmerkingen? Stuur dan een e-mail naar rens@debelegger.nl
Comments