Nederland wordt steeds onaantrekkelijker voor bedrijven

In het kort:

• ASML overweegt uitbreiding over de grenzen vanwege de verminderde aantrekkelijkheid van Nederland als vestigingsland.

• Versobering van fiscale voordelen voor buitenlandse werknemers en plannen om het aantal buitenlandse studenten te beperken, dreigen Nederland minder aantrekkelijk te maken.

• Er is een dringende behoefte aan meer stabiliteit en voorspelbaarheid in het beleid om te verzekeren dat Nederland een aantrekkelijke vestigingsplaats blijft.
  

ASML, op het moment de trots van Nederland, staat op het punt van een mogelijke uitbreiding over de grenzen, ingegeven door zorgen over de afnemende aantrekkelijkheid van Nederland als vestigingsland. Het kabinet maakt zich terecht zorgen en probeert nu met man en macht het bedrijf in Nederland te houden. Deze situatie belicht een breder probleem dat niet alleen ASML, maar ook andere Nederlandse bedrijven treft.

Van een bescheiden begin in een loods in Veldhoven tot een wereldwijde speler met 40.000 werknemers, heeft ASML nu nog meer groeiplannen duidelijk gemaakt met een doelstelling om de omzet tegen 2030 te verhogen naar een bedrag tussen de 44 en 60 miljard euro. Het bedrijf loopt echter nu al tegen grenzen aan, mede door een tekort aan goed personeel binnen Nederland. Dit heeft ertoe geleid dat ASML steeds meer afhankelijk is van buitenlandse werknemers, die tot voor kort konden profiteren van belangrijke fiscale voordelen.

De recente vermindering van deze fiscale regelingen en de plannen om het aantal buitenlandse studenten te beperken, verhogen de druk op ASML en vergelijkbare bedrijven. Deze maatregelen maken Nederland minder aantrekkelijk voor hoogopgeleide buitenlandse werknemers en studenten, die essentieel zijn voor de groei van dergelijke tech bedrijven. Dit kan leiden tot een scenario waarin deze bedrijven hun groei in het buitenland gaan zoeken.

De kritiek van ASML staat niet op zichzelf. De recente verhuizing van de hoofdkantoren van Shell, Unilever en DSM naar respectievelijk Londen en Zwitserland benadrukt een bredere trend van ontevredenheid onder bedrijven over het Nederlandse vestigingsklimaat. Belangrijke pijnpunten zijn het ongunstige belastingklimaat, de gedetailleerde (en af en toe absurde) regelgeving en een toenemend negatief sentiment ten opzichte van bedrijven.

Deze ontwikkelingen baart zorgen, vooral omdat Nederland nog steeds hoog scoort op internationale ranglijsten als aantrekkelijke vestigingsplaats, dankzij onder meer de goede infrastructuur en hoogopgeleide beroepsbevolking. Echter, op andere vlakken verliest Nederland fors aan terrein. Werkgeversorganisatie VNO-NCW waarschuwt voor zelfgenoegzaamheid en pleit voor meer beleidsduidelijkheid en stabiliteit. Investeringen die door bedrijven gedaan worden voor de lange termijn vereisen een voorspelbaar klimaat waarin bedrijven weten waar ze aan toe zijn, zonder de constante dreiging van wijzigende regelgeving en belastingtarieven.

Lees ook: Best betaalde banen in Nederland (2024)

Het is duidelijk dat de Nederlandse overheid een balans moet vinden tussen het aantrekkelijk houden van Nederland voor grote, innovatieve bedrijven en het handhaven van een rechtvaardig en duurzaam beleid voor alle. De toekomst van Nederland als een toonaangevend technologieland hangt af van het vermogen om deze uitdaging aan te gaan en een omgeving te creëren waarin zowel binnenlandse als internationale talenten kunnen bloeien. Op dit moment faalt ons land op dat gebied helaas enorm.

Heb je vragen of opmerkingen? Stuur een e-mail naar Michiel@debelegger.nl