Hoe China het opkomende economieën moeilijk maakt

In het kort:

• China's weigerende houding bemoeilijkt herstructurering van schulden in opkomende economieën.

• Sri Lanka is een recent voorbeeld van een land waar de onderhandelingen met schuldeisers moeizaam verlopen, vanwege hoge inflatie en andere economische problemen.

• De complexiteit van schuldherstructurering wordt verder vergroot door ondoorzichtige financiële overeenkomsten met China en weerstand van sommige crediteuren, zoals hedgefondsen.

China bemoeilijkt herstructurering van schulden in wanbetalende landen

In een tijd waarin veel opkomende economieën worstelen met betalingsproblemen, komen de onderhandelingen over schuldherstructurering steeds vaker in het slop te zitten. Voor deze landen lijkt er vaak geen andere uitweg dan een 'haircut' op de schulden, het verlagen van de rente en het verlengen van de looptijd van leningen. Maar China's halsstarrige positie als een van de grootste buitenlandse financiers van deze economieën maakt het voor andere schuldeisers bijzonder moeilijk. Het recente geval van Sri Lanka is een treffend voorbeeld van hoe moeizaam deze onderhandelingen kunnen verlopen.

Al in 2019 begonnen er twijfels te ontstaan over de mogelijkheid van Sri Lanka om zijn obligaties terug te betalen, en de daaropvolgende twee jaar werden gekenmerkt door politieke onzekerheid en een gebrek aan begrotingsdiscipline. De inflatie in het land bereikte een alarmerend hoog niveau van ongeveer 40%, mede door kostenstijgingen, vooral na de Russische invasie in Oekraïne. Daarnaast droeg de daling van het aantal toeristen, als gevolg van terreuraanslagen en de coronapandemie, bij aan het tekort aan Amerikaanse dollars, wat de problemen verder verergerde.

Stijgende rentes

De stijgende rente, die ook de zeer veilige Amerikaanse tienjaarsleningen raakt, maakt het herfinancieren van bestaande schulden nog moeilijker, waardoor het risico op wanbetaling toeneemt. Het lijkt erop dat de onderhandelingen tussen Sri Lanka en zowel schuldeisers als het Internationaal Monetair Fonds (IMF) niet veel vooruitgang boeken.

Het IMF kan alleen financiële steun bieden als er ook voortgang is in de gesprekken met schuldeisers. Vroeger was het herstructureren van staatsschulden van opkomende landen veel eenvoudiger. De meeste grote geldschieters bundelden hun krachten in de Club van Parijs en later in de Club van Londen, waardoor ze als één blok konden onderhandelen met landen in financiële moeilijkheden. Dit leidde vaak tot overeenkomsten met het IMF over hervormingen in ruil voor financiële steun.

China´s dominantie

Echter, de opkomst van China als een belangrijke financier van opkomende economieën heeft deze situatie gecompliceerder gemaakt. China weigert samen te werken met andere schuldeisers en geeft de voorkeur aan bilaterale herstructureringsakkoorden. Dit is met name problematisch in het geval van Sri Lanka, waar India na China de grootste crediteur is en geen slechtere voorwaarden wil accepteren dan Peking. Bovendien maakt China vaak gebruik van ondoorzichtige akkoorden met staatsbanken en investeringsfondsen, waardoor de vraag ontstaat of de schuld als privaat of staatsgeld moet worden beschouwd.

Bij de jaarvergadering van het IMF in Marrakesh zal de positie van schuldeisers in relatie tot wanbetalende landen uitgebreid aan bod komen, en er wordt gehoopt dat betrokken landen buiten het gezichtsveld van Peking tot een oplossing kunnen komen. Er is ook een kans dat er akkoorden worden gesloten zonder de deelname van China.

Zambia

Een vergelijkbare situatie deed zich voor bij Zambia, waar China uiteindelijk instemde met een lagere rente en een langere looptijd, zij het met aanzienlijke vertraging. In het geval van Sri Lanka is er wel een akkoord bereikt met binnenlandse schuldeisers, waarbij zij een korting van 30% op de schuld ontvangen. Hoewel de meeste crediteuren waarschijnlijk akkoord zullen gaan met deze haircut, verzet één partij, de Hamilton Reserve Bank, zich tegen de korting en eist volledige betaling via een juridische procedure in New York.

Conclusie

Dit soort weerstand tegen herstructureringen is niet nieuw en komt vaak van hedgefondsen die hopen dat andere schuldeisers akkoord zullen gaan met een korting, terwijl zijzelf het volledige bedrag ontvangen. In sommige landen, waaronder de Verenigde Staten, is wetgeving ingevoerd om weigeraars te dwingen deel te nemen aan herstructureringen.

Al met al blijft de situatie rond schuldherstructurering in opkomende economieën complex en uitdagend, met China's rol als een belangrijke speler die de onderhandelingen bemoeilijkt.

Heb je vragen of opmerkingen? Stuur een e-mail naar rens@debelegger.nl.