Dit aandeel profiteert nu van een AI-monopolie
In het kort:
ASML is de enige leverancier van EUV-machines, waardoor bijna elk techbedrijf indirect afhankelijk is van hun technologie.
De vraag naar AI-chips stijgt explosief, wat ASML’s omzet en marges naar recordhoogtes drijft.
Ondanks zijn dominante marktpositie wordt ASML geconfronteerd met geopolitieke spanningen en Chinese technologische vooruitgang.
ASML is een Nederlands bedrijf dat een belangrijke rol speelt in de halfgeleiderindustrie. Het is de enige leverancier van EUV-lithografiemachines, die met ultraviolet licht minuscule chiponderdelen kunnen maken - zonder deze machines zou het niet mogelijk voor bedrijven als TSMC om de meest geavanceerde chips te maken voor bijvoorbeeld Nvidia. Op deze manier is uiteindelijk bijna elk tech-bedrijf afhankelijk van de machines van ASML.
De groei van kunstmatige intelligentie heeft de vraag naar geavanceerde chips exponentieel vergroot. Modellen zoals ChatGPT vereisen de meest krachtigere processors, zoals de Nvidia H100/A100 en die processors kunnen alleen worden geproduceerd met ASML's EUV-machines. Met 'reasoning' AI-modellen, die nog meer rekenkracht verbruiken in vergelijking met eerdere generaties, groeit de markt voor AI-chips sneller dan ooit. ASML profiteert direct van deze trend, aangezien de uiteindelijke chipfabrieken zonder hun machines simpelweg niet kunnen voldoen aan de vraag naar AI-geschikte chips.
De AI-chipmarkt bereikt in 2034 naar verwachting $927 miljard:
De beurs schrok begin dit jaar erg van het nieuws over DeepSeek, een AI-model die veel minder rekenkracht scheen te kosten. Maar verbeteringen in AI-efficiëntie, kunnen de vraag naar rekenkracht juist vergroten. Goedkopere en efficiëntere AI-inferentie verlagen de kosten per transactie, wat nieuwe toepassingen mogelijk kan maken en de totale vraag naar AI-chips daardoor juist doen vergroten.
Dit fenomeen, bekend als Jevons’ Paradox, zorgt ervoor dat zelfs als AI-modellen minder rekenkracht per taak nodig hebben, de totale behoefte aan AI-compute kan blijven groeien.
Ondanks economische schommelingen heeft ASML in 2024 recordcijfers behaald. De omzet steeg naar €28,3 miljard, met een brutomarge van 51,3%. Door de voortdurende toename in vraag naar ASML’s technologie is de backlog, de lijst van openstaande orders die nog geleverd moeten worden, erg hoog geworden. CFO Roger Dassen gaf aan dat de backlog aan het eind van 2024, goed was voor €36 miljard; dus hoger dan de jaarlijkse omzet.
ASML brutomarge en omzet:
ASML’s monopoliepositie geeft het bedrijf een uitzonderlijke prijszettingsmacht. Waar concurrenten zoals Nikon en Canon zich nog richten op oudere DUV-technologie, die gebruikmaakt van diep ultraviolet licht voor chipproductie, heeft ASML een decennialange voorsprong op EUV (extreem ultraviolet). Met hoge R&D uitgaves probeert ASML het concurrentievoordeel verder te versterken om uiteindelijk High-NA EUV machines te maken, een nog geavanceerdere versie van de EUV die nog veel preciezere chips maakt
Deze monopoliepositie zorgt ervoor dat klanten zoals TSMC, Samsung en Intel bereid zijn om honderden miljoenen euro’s per machine te betalen: er is gewoon geen alternatief.
Terwijl de huidige EUV-machines tot wel 3nm precisie mogelijk maken, zal High-NA EUV de deur openen naar 2nm en zelfs 1nm productie. Dit betekent dat ASML niet alleen een dominante positie heeft in de huidige markt, maar waarschijnlijk ook de komende technologische cycli zal blijven leiden.
R&D uitgaven en omzet ASML:
Bron: Ycharts
Jaarlijks stijgen de R&D uitgaven fors, tot wel 4,65 miljard in 2024 - goed voor ongeveer 12% van de omzet.
Investeringen in productiecapaciteit
Om te voldoen aan de stijgende vraag, verhoogt ASML ook zijn productiecapaciteit. Tegen FY2025/2026 verwacht het bedrijf jaarlijks 90 EUV-machines te produceren, een significante stijging ten opzichte van eerdere jaren.
Net system sales 2024:
Deze uitbreiding is noodzakelijk, een EUV-machine kost honderden miljoen euro’s. Ondanks de opschaling zal dit waarschijnlijk niet voldoende zijn om aan de vraag te voldoen, wat ASML’s toch al indrukwekkende brutomarge van 50% verder kan opdrijven.
Een kritische blik
ASML bevindt zich op een geopolitiek snijvlak, waar de afhankelijkheid van wereldwijde toeleveringsketens en overheidsreguleringen een risico vormen. De VS heeft restricties opgelegd op de export van ASML’s geavanceerde EUV-machines naar China, wat de markttoegang voor een belangrijke afnemer significant beperkt.
De restricties van de Amerikaanse overheid zijn een direct gevolg van de technologische wedloop tussen China en de VS. De geopolitieke situatie blijft onvoorspelbaar, wat de marktpositie van ASML onzeker maakt.
Daarnaast blijft China investeren in de ontwikkeling van eigen lithografietechnologieën, waarmee ASML’s marktdominantie op termijn onder druk kan komen te staan.
In de afgelopen jaren hebben Chinese bedrijven, gesteund door staatsfinanciering, de ontwikkeling van eigen EUV-systemen versneld. Mochten deze ontwikkelingen succesvol blijken, dan verliest ASML niet alleen een potentiële afzetmarkt, maar ook een technologisch monopolie dat jarenlang onaantastbaar leek. Chinese bedrijven maken sneller dan verwacht progressie in geavanceerde lithografie. Semiconductor Manufacturing International Corporation (SMIC), een van China’s grootste halfgeleiderfabrikanten, heeft in 2023 een 7nm-chip geproduceerd met oudere DUV-technologie, wat aangeeft dat het land in staat is om beperkingen te omzeilen.
ASML heeft naar verwachting ongeveer 90% van het marktaandeel van lithografie wereldwijd, en is daarnaast de enige aanbieder van EUV-machines.
De Chinese overheid heeft een duidelijk doel gesteld: zelfvoorzienend worden in chipproductie en niet langer afhankelijk zijn van westerse leveranciers. Dit betekent dat, hoewel ASML nu nog de enige leverancier van EUV-machines is, die positie niet gegarandeerd blijft. China’s inspanningen worden ondersteund door miljardeninvesteringen in onderzoek en ontwikkeling, terwijl bedrijven zoals Huawei nieuwe productiemethoden ontwikkelen om de afhankelijkheid van ASML en andere westerse leveranciers te verminderen.
Hoge kosten
De bouw en uitbreiding van halfgeleiderfabrieken vereisen enorme kapitaalinvesteringen. ASML’s klanten, zoals TSMC, Samsung en Intel, staan voor miljardeninvesteringen in nieuwe fabrieken, terwijl de marges onder druk.
De economische cyclus speelt een belangrijke rol in de bereidheid van bedrijven om nieuwe investeringen te doen in halfgeleiderproductie. En de verhoging van de rentetarieven wereldwijd heeft geleid tot duurdere financiering, wat een rem kan zetten op de uitbreidingsplannen van bedrijven. Wanneer de financieringskosten stijgen, wordt kapitaalintensieve infrastructuur minder aantrekkelijk. Dit kan op termijn resulteren in een verminderde vraag naar ASML’s machines. Hoewel de AI-revolutie de vraag naar geavanceerde chips stimuleert, blijft de sector gevoelig voor macro-economische schommelingen en kapitaalrestricties.
Hoewel ASML momenteel een monopolie heeft op EUV-technologie, kan concurrentie in de toekomst toenemen. Nikon en Canon blijven investeren in alternatieve lithografietechnieken en kunnen in staat zijn om disruptieve innovaties te ontwikkelen die ASML’s dominantie aantasten. Daarnaast zijn er startups en onderzoeksinstituten die nieuwe productiemethoden onderzoeken, zoals nano-imprint lithografie, die in theorie een goedkoper alternatief kan bieden voor geavanceerde chipproductie.
Ondanks deze sterke moat wordt ASML momenteel verhandeld met een forward PE ratio van 27, ver onder het driejaarlijkse gemiddelde van 37.
Forward PE ASML:
Conclusie
ASML’s monopolie op EUV-lithografie plaatst het in een sterke positie om te profiteren van de groeiende vraag naar geavanceerde chips, gedreven door AI en technologische vooruitgang. Echter, geopolitieke spanningen, zoals exportrestricties naar China, en technologische ontwikkelingen bij concurrenten vormen potentiële risico’s.
Commentaires