Belangrijk nieuws over de inflatie en rente

In het kort:

De inflatie in Nederland daalde in augustus 2024 tot 3,6%, vooral door lagere energie- en brandstofprijzen.
Ondanks de daling van energieprijzen, blijft de koopkracht onder druk door de stijgende voedsel- en drankprijzen met 5,6%.
De ECB kan mogelijk renteverlagingen overwegen, maar blijft voorzichtig vanwege aanhoudende inflatiedruk en verwachte loonstijgingen.

In augustus 2024 constateerde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) een lichte afname van de inflatie in Nederland tot 3,6%. Deze afname is erg belangrijk, vooral omdat het een ommekeer betekent na een periode waarin de inflatie gestaag op een hoger niveau bleef of zelfs toenam. De vermindering van de inflatie wordt hoofdzakelijk toegeschreven aan de dalende prijzen voor energie en brandstoffen, die een afname van 3,2% lieten zien. Deze daling in energiekosten is met name relevant omdat energie een fundamentele kostenpost vormt voor zowel huishoudens als bedrijven, en veranderingen in energieprijzen dus een breed effect hebben op de portemonnee van vrijwel iedere Nederlander.

De afname in de kosten voor energie en brandstoffen kan leiden tot lagere maandelijkse uitgaven voor huishoudens, wat weer enige financiële ademruimte geeft. Als we dan door redeneren, zou dit theoretisch gezien kunnen leiden tot een verhoging van de bestedingen aan andere goederen en diensten, wat de economie ten goede zou komen. Dit wordt helaas wel enigszins getemperd door de stijgende kosten van andere essentiële producten zoals voedsel en dranken, die een inflatie van 5,6% noteerden. Deze stijgingen liggen boven het algemene inflatiepercentage en kunnen de koopkracht weer beperken.

De inflatiecijfers hebben een directe invloed op de economische groei. Enerzijds kan de daling van de energiekosten de productiekosten voor bedrijven verlagen, wat zou kunnen leiden tot lagere prijzen van geproduceerde goederen en diensten en uiteindelijk tot economische groei. Anderzijds kunnen de stijgende prijzen van voedsel en diensten de consumptie drukken, omdat huishoudens mogelijk meer van hun inkomen moeten besteden en minder overhouden voor andere uitgaven. 3,6% is immers nog steeds een groei en over het algemeen blijft het meeste dus duurder worden.

Als we gaan kijken naar de hele Eurozone dan zien we dat de inflatie zakte tot 2,2% in augustus. Deze afname is van aanzienlijk belang voor de Europese Centrale Bank (ECB) en haar monetair beleid. De ECB heeft als hoofddoel de inflatie rond de 2% te houden, wat zij ziet als optimaal voor economische stabiliteit en groei. Door de daling van de inflatie ontstaat er ruimte voor de ECB om de rentes, die ze in de afgelopen jaren heeft verhoogd om de inflatie te beheersen, weer te verlagen. Een renteverlaging kan potentieel de economie stimuleren door goedkopere leningen, wat investeringen en consumptie door zowel bedrijven als consumenten kan aanmoedigen.

Ondanks de positieve signalen blijft er een zekere mate van voorzichtigheid bij de ECB en andere centrale banken. De angst bestaat dat loonstijgingen en andere kostenverhogingen de inflatie weer kunnen aanwakkeren. Vooral in een klimaat waarin veel sectoren loonsverhogingen doorvoeren om talent aan te trekken of te behouden, kan dit leiden tot hogere kosten voor bedrijven, die vervolgens deze kosten kunnen doorberekenen aan consumenten in de vorm van hogere prijzen. Dit kan de inflatie weer opdrijven, wat de recente winsten in de inflatieverlaging zou kunnen tenietdoen.

Bovendien verwachten economen en de ECB zelf dat de inflatie tot in 2025 boven de doelstelling van 2% zal blijven. Dit suggereert dat de huidige afname van de inflatie mogelijk tijdelijk kan zijn, en dat structurele economische veranderingen nodig zijn om de inflatie op lange termijn te verlagen. Dit kan onder meer betekenen dat de ECB een behoedzame aanpak moet blijven hanteren met betrekking tot het rentebeleid, om niet voorbarig de economie te stimuleren met alle risico's van dien. Verwacht wordt dat er 12 september meer duidelijkheid komt over renteverlagingen in de EU.