ASML in crisis? China dreigt ASML uit te sluiten

In het kort:

ASML bevindt zich in een geopolitieke storm door Amerikaanse exportrestricties richting China, wat hun activiteiten in China bedreigt.
De tegenvallende wereldwijde vraag naar chips leidt tot minder orders en uitgestelde projecten, wat ook ASML's toeleveranciers raakt.
ASML staat voor uitdagingen op de korte termijn, ondanks positieve lange termijn vooruitzichten door opkomende tech zoals AI.

De recente spanningen tussen China, de Verenigde Staten en Nederland hebben ASML, de Nederlandse fabrikant van chipmachines, in het middelpunt van een geopolitieke storm geplaatst. Hoewel het bedrijf indrukwekkende resultaten heeft laten zien, waaronder een forse groei van de omzet in China, dreigt de toekomst er minder rooskleurig uit te zien door de steeds striktere Amerikaanse exportrestricties en de verslechterende geopolitieke relaties.

De Verenigde Staten proberen al geruime tijd om China’s opkomst als leidende speler in de chipindustrie te beperken. Dit heeft geleid tot restricties op de export van geavanceerde chipmachines naar China, waarbij ASML een van de grootste getroffen partijen is. De meest recente Amerikaanse maatregelen gaan echter nog een stap verder: Washington wil dat ASML stopt met het verlenen van service aan eerder verkochte machines in China, evenals de verkoop van reserveonderdelen. Deze nieuwe beperkingen zouden een aanzienlijke impact kunnen hebben op ASML's activiteiten in China, dat in de eerste helft van 2024 verantwoordelijk was voor bijna de helft van de omzet van het bedrijf.

China heeft al fel gereageerd op deze dreigende maatregelen. De staatskrant Global Times waarschuwde voor tegenmaatregelen als Nederland de Amerikaanse restricties zou opvolgen. Dit kan variëren van handelsbeperkingen tot het zoeken naar alternatieve leveranciers. Voor ASML is dit een duidelijk signaal dat de toegang tot de Chinese markt op het spel staat.

En hoewel analisten inschatten dat de directe financiële impact van de Amerikaanse beperkingen relatief klein is (minder dan 1% van de totale omzet), kunnen de bredere gevolgen veel significanter zijn. China blijft immers wel gewoon een cruciale markt voor ASML. In de eerste helft van 2024 kocht het land voor $25 miljard aan chipapparatuur, meer dan Zuid-Korea, Taiwan en de Verenigde Staten samen. Als ASML de Chinese markt verliest, zouden de economische gevolgen aanzienlijk kunnen zijn, vooral als China alternatieve leveranciers vindt of eigen technologie ontwikkelt om de afhankelijkheid van buitenlandse chipmachines te verminderen.

De enorme investeringen van China in de chipindustrie tonen de tweevoudige strategie van het land: enerzijds probeert het land zelfvoorzienend te worden op het gebied van chipproductie, en anderzijds positioneert China zich als een belangrijke producent van essentiële chips voor ontwikkelingen zoals de energietransitie. Dit betekent dat China niet alleen streeft naar technologische onafhankelijkheid, maar ook probeert zijn invloed te vergroten.

Door de groeiende positie in de productie van noodzakelijke technologieën, zoals chips voor windmolens, laadpalen en andere toepassingen in de energietransitie, versterkt China zijn vermogen om economisch druk uit te oefenen op het westen. De recente dreiging om de samenwerking met Nederland te herevalueren, zou het economische partnerschap tussen de twee landen flink kunnen schaden.

Naast de geopolitieke spanningen kampt ASML met een andere uitdaging: de tegenvallende vraag in de wereldwijde chipindustrie. Hoewel ASML in het verleden groeide door de toenemende vraag naar geavanceerde machines, zien we nu een stagnatie in de chipmarkt, met name in de consumentenelektronica zoals smartphones en laptops. Dit heeft geleid tot minder orders voor nieuwe machines, waardoor ASML gedwongen is om lopende orders uit te stellen. Dit raakt ook de toeleveranciers van ASML in regio's zoals Eindhoven, waar bedrijven zoals VDL ETG en Neways direct worden getroffen door de dalende vraag.

Voor ASML betekent dit dat het bedrijf op twee fronten moet strijden: enerzijds moet het omgaan met de geopolitieke druk en mogelijke verlies van de Chinese markt, en anderzijds moet het zich aanpassen aan de verzwakte vraag in de chipindustrie. Hoewel ASML's vooruitzichten op de lange termijn positief blijven, met een verwachte verdubbeling van de markt in 2030 door de opkomst van AI-toepassingen en nieuwe chipfabrieken wereldwijd, zullen de komende jaren uitdagend zijn.

De nieuwe Amerikaanse restricties zetten de Nederlandse overheid onder druk om een keuze te maken tussen economische belangen en politieke allianties. Premier Dick Schoof heeft benadrukt dat hij de belangen van ASML wil beschermen, maar de realiteit is dat Nederland in een lastig parket zit. Het volgen van de Amerikaanse lijn zou kunnen leiden tot aanzienlijke economische schade, terwijl het niet volgen van de restricties de politieke relatie met de VS zou kunnen schaden.

ASML bevindt zich daarom in een moeilijke positie, gevangen tussen geopolitieke spanningen en een verzwakte chipmarkt. Hoewel de directe financiële impact van de Amerikaanse restricties volgens analisten beperkt lijkt, kan het verliezen van de Chinese markt op lange termijn grote gevolgen hebben voor het bedrijf. Daarnaast vertraagt de vraag naar chipmachines door de stagnatie in de wereldwijde chipindustrie, waardoor ASML's toeleveranciers in de regio ook pijn voelen.